دین یعنی صراط مستقیم که شامل عقاید، اخلاق، حقوق، احکام فقهی و امثال آن میشود، مهندس این دین کسی غیر از ذات اقدس اله نیست این صراط دو چراغ دارد یکی عقل و دیگری نقل و زمانی که این دو چراغ خاموش شوند یا کم نور شوند در آن صورت است که میتوان گفت دین اسیر شده است.
آنچه میخوانید مشروح بیانات درس مفسر فرزانه، آیت الله جوادی آملی، در درس تفسیر سوره مبارکه غافر است که معظم له، ذیل آیات 45تا52 ایراد فرمودهاند.
«بهشت دو معنا دارد گاهی منظور از بهشت معنی باطنی است و گاهی نیز معنای ظاهری. معنای باطن بهشت را میتوان در روایت حضرت رسول (ص) که فرمود «انا مدینه الحکمه و هی الجنه و انت یاعلی بابها» فهمید در اینجا منظور جنت باطنی است. جنت باطنی و ظاهری در برزخ هم وجود دارد. اما در زمان ظهور حضرت که گفته میشود بهشت موعود و مانند آن، این یک تطبیق مصداقی است نه تفسیر مفهومی. در ذیل آیه «وَأَشْرَقَتِ الْأَرْضُ بِنُورِ رَبِّهَا» و همچنین آیه «اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ یُحْیِی الْأَرْضَ بَعْدَ موتها» روایاتی است که به ظهور حضرت تطبیق شده است. همه اینها تطبیق مصداقی است نه مفهومی. بر این اساس میتوان جنت را اینگونه تقسیم بندی کنیم که ما یک جنت باطنی داریم، یک جنت مفهومی، یک جنت برزخی و در نهایت نیز یک جنت اخروی.